Maharashtratil Jain Leni – महाराष्ट्रातील जैन लेणी

आदि तीर्थंकर आदिनाथापासून भगवान महावीरांपर्यंत जैन विचारधारेचा प्रदीर्घ प्रवास आहे. काळानुसार अनेक बदल, पंथ आणि प्रवाह निर्माण झाले, तरीही अहिंसा, अपरिग्रह आणि सहजीवन ही मूलभूत मूल्ये अखंड टिकून राहिली. हा विचार केवळ तत्त्वज्ञानापुरता मर्यादित न राहता स्थापत्यकलेत, शिल्पांमध्ये आणि लेण्यांच्या स्वरूपात मूर्त झाला. इतिहासाच्या प्रवाहात अनेक उलथापालथी झाल्या, विविध विचारांच्या लाटा आल्या, तरीही जैन मूल्यांचा हा किनारा महाराष्ट्रातील लेण्यांमध्ये भक्कम उभा राहिला.
या लेण्यांचे महत्त्व, त्यातील शिल्पवैभव आणि त्यांच्या माध्यमातून प्रकट होणारा जैन तत्त्वज्ञानाचा वारसा संकलित करून लेखिका सरला भिरूड यांनी महाराष्ट्रातील जैन लेणी या पुस्तकाची निर्मिती केलेली आहे. या पुस्तकात महाराष्ट्रात पसरलेल्या जैन लेण्यांची सविस्तर माहिती दिलेली आहे. हा ग्रंथ केवळ भूतकाळाचा दस्तऐवज नसून, मानवतेसाठी शाश्वत ठरलेल्या जैन मूल्यांची आठवण करून देणारा सांस्कृतिक दालन आहे.